Wordt u onophoudelijk van uw werk gehouden omdat u uw buur moet smeken om zijn boormachine te lenen of uw schoonbroer om u zijn figuurzaag af te staan? Dan investeert u beter in een goed samengestelde gereedschapskoffer. Ontdek hier welk basisgereedschap onmisbaar is voor plezierig en veilig klussen. Vind hier bovendien enkele tips om uw werkplaats te veranderen in een praktische en comfortabele ruimte. U zal er immers veel tijd doorbrengen!


Samenstellen van een gereedschapskist: download de PDF

Meer tips? Lees dan ook:



Precisiegereedschap
Het onderhoud van de auto
Lassen


De werkplaats

Een goede doe-het-zelver moet over passend gereedschap beschikken voor de werkzaamheden die hij wenst uit te voeren. Om in de beste omstandigheden te kunnen klussen, is het nuttig om te bepalen wat u als minimale uitrusting nodig hebt. Veiligheid moet altijd op de eerste plaats komen. U mag uw gezondheid of die van uw omgeving niet in gevaar brengen bij het uitoefenen van uw favoriete bezigheid.

Wat zijn de gevaren?

  • Brandgevaar

    Berg giftige producten zoals afbijtmiddelen en drogisterijproducten niet op in de buurt van een warmtebron. Bewaar ze in een kast achter slot en buiten het bereik van kinderen. Het lokaal moet geventileerd worden, niet in de centrale verwarming-ruimte.
    Laat kinderen niet zonder begeleiding in de werkplaats komen.
    Voer geen laswerk uit en gebruik geen boormachine in de buurt van ontvlambare producten, van zaagsel …

  • Elektrische gevaren

    Het elektrische circuit van de werkplaats moet met een differentieelschakelaar worden beveiligd.

    De leidingen van de stopcontacten moeten in buizen of kabelgoten liggen.

    Alle stopcontacten moeten geaard zijn.

    Vaste machines moeten met een noodstopknop zijn uitgerust (tafelzaag …).

  • Verlichting
    Een werkplaats moet altijd goed verlicht zijn. TL-buizen met daglichtkleur genieten de voorkeur. Dat soort verlichting is het meest comfortabel voor uw ogen. Elk deel van de werkplaats of de werkpost moet met een rechtstreekse lichtbron worden verlicht. Zorg ook voor verplaatsbare verlichting (looplamp).

  • Ventilatie
    Zorg ook voor ventilatie in het lokaal, die komt zeker van pas bij schilderwerkzaamheden. Ook verwarming is noodzakelijk: om tijdens de winter comfortabel te kunnen werken, om uw producten of uw hout te bewaren … Een vochtige omgeving is evenmin geschikt voor uw gereedschap.

Opbergmogelijkheden

Werkbank

U hebt een stevig, vlak en voldoende groot werkoppervlak nodig. Een geschikte werkbank kiezen is essentieel om goed te kunnen werken. U kunt een voorgemonteerde versie kopen of er zelf een maken, aangepast aan uw behoeften.





Een werkoppervlak van 60 x 150 cm volstaat, met een werkblad van 3 à 4 cm dik, onderaan versterkt met dwarslatten en stevige poten.







De werkbank moet ook worden uitgerust met een bankschroef die stevig op de werkbank moet worden vastgemaakt. Voor werkzaamheden in het midden van het lokaal of buiten kunt u zich nog een losse opplooibare werkbank aanschaffen.










Ook moet u nog bijkomende opbergsystemen voorzien voor kleine accessoires: boren, spijkers, schroeven, klein gereedschap en ander materiaal. Er bestaan opbergbakken en -laden in tal van afmetingen en modellen.




Gereedschapskist

Officieel is het geen gereedschap, maar het is wel noodzakelijk. Want niets is frustrerender dan midden in een klus te moeten zoeken naar die verloren hamer, zaag of kruiskopschroevendraaier. Bewaar daarom alles in een stevige (afsluitbare) gereedschapskist en zet deze op een plek die je makkelijk onthoudt.

Gereedschapskoffers bestaan in vele afmetingen, in metaal of in kunststof. Het aanbod is erg uitgebreid. Pas de grootte van uw gereedschapskoffer aan uw gereedschapsassortiment aan. U kunt ook opteren voor verschillende koffers, één voor elk soort gereedschap: houtgereedschap, mechanisch gereedschap zoals sleutels, algemeen handgereedschap zoals schroevendraaiers, tangen…

Er bestaan ook gereedschapsbakken op wieltjes. Die zijn erg handig om het gereedschap naar de plaats van de werkzaamheden te brengen.



Gereedschap

Schroevendraaiers

Een lamp ophangen, een deurtje vastdraaien, een stopcontact of apparaat te verwijderen: bijna iedere klus begint en eindigt met een goede schroevendraaier. Heb je er geen in huis, dan kan dat behoorlijk onhandig zijn, want iedere keer een beroep doen op de tools van de buren is ook niet alles. Zorg daarom voor een goede schroevendraaierset, met een sleufkopschroevendraaier (een platte), een kruiskopschroevendraaier en een pozidrivschroevendraaier (een kruiskop met een extra puntje). Let ook goed op de afmetingen: schaf grote én kleine varianten aan.

U hebt een assortiment platte en kruiskopschroevendraaiers nodig. Verschillende breedtes zijn noodzakelijk om in alle schroefgleuven te passen.

  • Platte schroevendraaiers: er bestaan twee soorten. Met een conische schroevendraaier is de grip beter, een rechte schroevendraaier is preciezer.
  • Kruiskopschroevendraaier: de twee belangrijkste types zijn: Phillips-schroevendraaier, Phillips-schroeven worden weinig gebruikt voor huishoudelijke toepassingen maar zijn vaak te vinden op industriële producten en elektrische apparaten. De meestal vrij lange, cilindrische schacht is met een kunststof mantel geïsoleerd. De geïsoleerd schroevedraaier is in talrijke maten en uitvoeringen verkrijgbaar. De fijne, smalle punt past speciaal op kleine schroefjes, in fittingen, kroonsteentjes, enz.





Er bestaan ook kruisvormige schroevendraaiers van het type Pozidriv.

Torx-schroeven

komen nog steeds het meest voor in de automobielsector.

Speciale schroevendraaiers voor elektriciens

Deze schroevendraaiers hebben een geïsoleerd lemmet om elektrocutie te voorkomen.





Tangen

Er bestaan tal van modellen voor alle mogelijke toepassingen.

Knippen

1. Kniptang voor draden, spijkers en schroeven.
2. Kniptang voor draden en kabels in koper en aluminium.
3. Blikschaar voor rechte snede en bochten.
4. Boutensnijder voor staal en bouten.






Uittrekken

1. Nijptang om spijkers, nagels, schroeven en nieten uit te trekken of het doorknippen van zachte draad. Hoe langer de benen, hoe meer kracht u er mee kunt uitoefenen (hefboomeffect). Om nagels uit te trekken, beschermt u het houtoppervlak zonodig tegen beschadiging door de nijptang, met bijv. wat hardboard.
2. Betonvlechttang voor courante werkzaamheden.
3. Asymmetrische nijptang verhoogde trekkracht.






Spannen

1. Universele tang gemiddelde kracht.
2. Telefoontang met rechte of gebogen bek om vast te houden, te plooien of moeilijke plaatsen te bereiken.
3. Waterpomptang of pijptang, ideaal voor buizen, bouten tot 42 mm diameter. De waterpomptang heeft een getande, ronde bek waarmee u pijpmateriaal (van kranen, leidingen en afvoeren) stevig kan vastgrijpen. De verstelbare bek geeft het instrument een groot 'bereik'. Een tang van 235 mm voldoet voor de meeste klussen.
4. Griptang, met wieltje verstelbare bek en hefboom voor zeer zware trekkracht.





Strippen

Striptang voor elektrische draad (0,5 tot 2,5 mm).

Borgveren plaatsen
Borgveertang met rechte of gebogen bek om borgveren aan te brengen of te verwijderen.




Combinatietang

Dit is een combinatie van een platte tang, een nijptang en een waterpomptang. Ze is erg nuttig voor het uitdraaien van beschadigde schroeven en het vastgrijpen van elementen met een vrij kleine diameter. Met de twee scherpe kaken kunt u dunne draad doorsnijden.


Sleutels

1. Platte sleutels: zijn universeel en hebben twee verschillende maten per sleutel: 2 sleutelmaten in 1.
2. Ringsteeksleutels: glijden niet weg op de bout of de moer. De sleutelmaat is dezelfde aan beide kanten.
3. Buissleutels: gemakkelijk om in hoeken te werken.





Dopsleutels

Uitzonderlijk veel toepassingen, zitten in een handige opbergdoos om onmiddellijk de juiste diameter te vinden. De dopsleutel heeft aan één uiteinde een vierkant gat waarin allerlei handvatten passen zoals onder meer een haaks handvat en een ratelhandvat. De andere kant is de eigenlijke sleutel, meestal voorzien van 12 punten. Vooral een ratelhandvat werkt snel want de greep hoeft niet telkens te worden veranderd. Dankzij het omkeerbare ratelsysteem moet de dop niet bewogen worden en volstaan eenvoudige draaibewegingen met de hendel. Vaak bevat de dopsleutelset ook schroefbits.



Inbussleutels

Zitten in een set met verschillende maten en worden alleen gebruikt voor inbusbouten (binnenzeskantschroeven).





Platte verstelbare sleutel: moersleutel

Een moersleutel is een 'alles-in-een'-sleutel voor dezelfde toepassingen als platte sleutels. Hij kan aan alle afmetingen en soorten moeren en bouten worden aangepast door het instelwieltje te bewegen. De moersleutel is het belangrijkste stuk gereedschap voor de loodgieter (demonteren van kranen…).




Houtbewerkingsgereedschap

Houtbewerking is een van de belangrijkste bezigheden van de doe-het-zelver. Een minimumuitrusting is noodzakelijk.

Zaag

Er bestaan tal van modellen voor heel uiteenlopende toepassingen:

universele steekzaag (45 tot 55 cm) met middelfijne vertanding, om hout en houtplaten te verzagen, maar waarmee u ook wel kunt schulpen. Handzagen met geharde tanden gaan zo'n 5x langer mee.



De kleine ijzerzaag

Als het gaat om het uiteinde van metalen (koperen leidingen, uitstekende schroeven, etc…) is de kleine ijzerzaag een echte must. Maar ook voor het snijden van PVC, plexiglas of hout. Een boom omzagen kan hij niet, maar wél handig voor het kleinere kluswerk.





kapzaag: is fijn getand en geschikt voor precisiewerk. In combinatie met een verstekbak kan de kapzaag een verstek van 45° zagen. Kapzagen zijn voorzien van een versterkte rug, in de vorm van een stalen strip, aanzienlijk dikker dan het rechthoekige zaagblad. Deze kap geeft het zaagblad een grote stijfheid, wat van belang is om zuivere rechte zaagsneden te kunnen maken. Ideaal dus voor het zagen van pennen of andere houtverbindingen.



Verstekzaag (toffelzaag)

De toffelzaag is eigenlijks een kleine kapzaag, en dient voornamelijk voor het haaks of in verstek afkorten van dunne latten, lijstwerk, enz. vaak in combinatie met een verstekbak. De tanden zijn heel licht gezet, om een zeer smalle zaagsnede te maken.

 Juniorzaag

Het junior metaalzaagje is soms handiger in moeilijk bereikbare plaatsen. Met beide kunt u behalve metaal ook kunststof (bv. goten) verzagen.

Andere speciale zagen

Schrobzaag Kapzaag
Sleufzaag
Gipsplatenzaag
Gasbetonzaag





Houtrasp

Met een houtrasp kan een dikte worden weggenomen en kunnen oneffenheden op bepaalde delen van het hout worden weggewerkt. Er bestaan verschillende modellen: ronde, halfronde en platte raspen.



Houtbeitels

Houtbeitels hebben een recht geslepen lemmet en bestaan in verschillende breedtes.

Steekbeitel

De steekbeitel is bedoeld voor houtbewerking. Als u extra kracht wilt uitoefenen op de steekbeitel, kunt u een rubberen of houten hamer gebruiken die het heft niet beschadigt. Zorg steeds voor een scherpe snede en houd beide handen erachter.


Els (priem)

Voor niet te zware en niet te grote schroeven kunt u in (niet te hard) hout met de priemgaatjes 'voorprikken' zodat voorboren overbodig is. Met de scherpe punt van zo'n priem kunt u ook aftekenen of materialen van geringe dikte doorprikken.




Schaaf

Een schaaf is nodig om de rand van een deur of oneffenheden in hout vlak te schaven of bij te werken. Een metalen schaaf heeft het voordeel dat het schaafmes met een instelwieltje kan worden geregeld.



Hamers

Ook hier bestaan tal van modellen voor allerlei toepassingen.

Speciale hamers

1. Stoffeerdershamer voor het vastzetten van stoffeerspijkers of fijne spijkers zonder kop.

2. Glazenmakershamer voor het vastzetten van spijkers om de ruit tegen te houden.

3. Elektricienshamer om te spijkeren op moeilijke plaatsen en om kabelklemmen vast te zetten.

4. Tegelhamer in rubber voor het plaatsen van tegels.






Hamers voor hout

1. Timmermanshamer om spijkers vast te zetten. Alle timmermanshamers hebben een taps toelopende pen, waarmee kleine spijkers in het hout kunnen worden geslagen tot ze voldoende houvast vinden. Daarna slaat u ze met de baan (= het stompe eind van de hamer) verder. Neem de steel ijd aan het uiteinde vast: dit vergroot de slagkracht.
2. Klauwhamer om spijkers vast te zetten en uit te trekken. Niet te licht, niet te zwaar, het gewicht schommelt tussen de 300 en 500 g. Een houten steel wordt met wiggen in de kop bevestigd, stalen en glasvezel stelen geperst. Stalen stelen met een neopreen ommanteling bieden een slipvaste greep. Een goed model blijft met de steel schuin omhoog staan, als u hem op de klauw neerzet.

3. Houten hamer om te gebruiken met houtbeitels en om houten paaltjes in de grond te slaan. De houten (of rubberen) hamer wordt gebruikt waar een stalen hamer hetzij het materiaal (bijvoorbeeld bijhet aankloppen van lijmverbindingen tussen stukken hout), hetzij het gereedschap (bijvoorbeeld bij het hakken van gaten met een steekbeitel) zou beschadigen.

4. Fijne hamer voor precisiewerk of licht werk (gewicht = 100 g). Wanneer u een spijker met de hamer inslaat, loopt u de kans het houtoppervlak te blutsen. Gebruik daarom een drevel, waarvan de diameter net iets kleiner is dan die van de spijkerkop. Op die manier kunt u de spijkerkop onder het houtoppervlak doorslaan.





Bouwhamers: Voor het breken van stenen, blokken.

Vuisthamer: voor het breken met of zonder beitel. De vuist dient voor het uitdelen van stevige klappen, op onder meer een koudbeitel. De slagkracht is, dankzij het hoger kopgewicht, veel groter dan van een gewone hamer.

Koudbeitel

Deze is nodig als er grover werk aan muren of gepleisterde wanden moet worden uitgevoerd, bijvoorbeeld vierkante gaten maken voor inbouwschakelaars of wandcontactdozen, dan wel het wegwerken van leidingen. Voor het uithakken van voegen bestaan er speciale bredere modellen.





Gereedschap voor metaal

Metaalzaag

Het zaagblad kan worden vervangen. Voor het zagen van alle metalen, van aluminium tot staal, en van plastic. Het zaagblad kan worden aangepast aan het te zagen materiaal. Bij de metaalzaag wordt het zaagblad opgespannen in een beugel. In tegenstelling tot houtzagen zijn de tanden bij metaalzagen naar voren gericht.




Vijl

Vijlen bestaan in verschillen vormen en breedtes. Ronde vijl, platte vijl, halfronde vijl, driehoekige vijl (ook driekante vijl genoemd), de verschillende vormen dienen voor verschillende vijlwerkzaamheden. Een halfronde is het meest polyvalent. U kunt er metaal en hout vlak mee maken, bramen en andere onregelmatigheden wegnemen, en snijkanten (bv. van zaagtanden) aanscherpen. Nooit invetten, want dan wordt ze bot.

Een werkoppervlak van 60 x 150 cm volstaat, met een werkblad van 3 tot 4 cm dik, onderaan versterkt met dwarslatten en stevige poten.

Enkele kap (fijn): voor fijne afwerking.
Dubbele kap (grof): om in alle richtingen te vijlen (trekken en duwen) waardoor het rendement groter is.
Zoetvijl: voor non-ferrometalen die een minder agressief middel vereisen (aluminium, maar ook kunststoffen) of voor precisiewerk.







Drevel - Centerpons





Staalborstel

Een staalborstel is voorzien van staaldraad of koperdraad voor een schurende bewerking. Hardnekkig vuil, roest, enz. op harde oppervlakken laten zich vaak het best verwijderen met een staalborstel. Deze is in diverse lengte- en breedtematen verkrijgbaar. De haren zijn van staaldraad, de handgreep van hout.




Meetgereedschap

  • Waterpas: Een veelzijdig waterpas is voorzien van 3 libellen (buisjes met vloeistof waarin een kleine luchtbel zit). Als de luchtbel precies tussenin zijn 2 streepjes staat, betekent dit dat het waterpas in perfect horizontale (of verticale) stand is. Hoe langer een waterpas, hoe zuiverder het werkt. Om na te gaan of uw werk mooi pas is maar ook om palen loodrecht te plaatsen … Je kaders zullen éindelijk recht hangen. Geef toe, dat oogt al heel wat chiquer, niet?
  • Rolmeter: Ga best voor een exemplaar tussen de 3 en 5 meter. De plooimeter van 2 m is makkelijk mee te nemen want inklapbaar. Bij de rolmeter (tot 8 m lang) zit aan het nul-einde een hoekvormig lipje dat aan het werkstuk kan worden gehaakt, voor het meten van buitenmaten. Een blokkeerknop vermijdt het ongewild terugschieten van het lint in zijn huis.
  • Winkelhaak: Met de schrijfhaak kunt u werkstukken op haaksheid controleren alsook afschrijven. Sommige schrijfhaken hebben op het blad een maatverdeling (bijvoorbeeld tot 300 mm). De schrijfhaak is hét gereedschap om tijdens het schaven van een stuk hout de hoeken op haaksheid te controleren.
  • Zwaaihaak: Blad en blok zijn ten opzichte van elkaar verstelbaar, dankzij de sleuf in het blad, waardoor elke gewenste hoek kan worden ingesteld. Door middel van een (vleugel)moer kunt u blad en blok in deze stand vastzetten, waarna u hoeken kunt overnemen of controleren.

  • Rij (regel): Dit is een perfect rechte lat van staal of aluminium, soms met afgeschuinde kant, en zonder maatindeling. Ze wordt gebruikt voor het markeren en insnijden van rechte lijnen (b.v. tapijt). U kunt hiermee ook materialen op hun vlakheid controleren






Spangereedschap

Lijmtang - Schroeflijmklem - Eenhandslijmklem (voor perfect spannen en snel openen)





Snijgereedschap

Cutter met verstelbaar mes: Nog een onmisbare topper is het breekmes. Met zijn afbreekmesje (je kraakt het gewoon af wanneer het stomp geworden is) kun je aan de slag tijdens het behangen, schilderen of vloeren. Deze messen hoeven niet geslepen te worden, daar ze voorzien worden van wegwerpmesjes. Met het recht mesje snijdt u leer, papier, karton, kunststof, enz. Het lineoleummes is aan beide zijden voorzien van een haakvormige snede (die glijden voorkomt), waarmee u in trekkende bewegingen snijdt.

Schaar 

Tapijtmes





Bescherming

Om verwondingen te voorkomen moet u zich beschermen. Een beschermingsuitrusting is niet duur in vergelijking met de verwondingen die gereedschap kan veroorzaken. Bescherm uw ogen met een veiligheidsbril, tegen vonken en stof. Een masker beschermt u bovendien tegen het inademen van stof. Bij het werken met agressieve stoffen is het dragen van rubber of kunststofhandschoenen aangewezen, voor het hanteren van scherpe voorwerpen eerder katoenen handschoenen.

Veiligheidsbril  - Handschoenen - Oorbeschermers






Het potlood

Het meest intelligente werktuig in je toolkit. Kies voor het potlood een iets dikker en steviger exemplaar dan het gemiddelde potlood uit de kleutertuin. Te lang? Snij hem in tweeën, zo kun je hem nog achter je oor steken én heb je er twee voor de prijs van één.

Elektrisch gereedschap

Snoerloze boormachine

Als klusjesman- of vrouw kun je écht niet meer zonder. Boren, uitdraaien, mengen. De prijsklasse loopt van 35 tot meer dan € 500, maar met een model tussen de 50 en 60 euro kom je al heel wat.

Kies voor een type met 2 batterijen. Terwijl één batterij oplaadt, kunt u met de tweede verder werken.

Met een links-rechts- draaiende boormachine kunt u schroeven gemakkelijk in- en uitdraaien.

Instelbare draaikracht (koppelregeling) is noodzakelijk om de kop van de schroeven niet te beschadigen maar ook om het schroeven op tijd te stoppen.

Schroefboormachine

Met de (accu)schroefboormachine kunt u veel meer dan alleen boren en schroeven. Behalve boor- en schroefbits bestaan er immers ook accessoires om te schuren, polijsten, zagen, slijpen, enz. Denk er wel aan dat het toestel voldoende vermogen moet hebben, om deze soms zwaardere klussen te klaren.

Fretboortje

Het simpele fretboortje kan in bepaalde plaatsen, waar ander (elektrisch) boorgereedschap moeilijk bij kan, nog goede diensten bewijzen. De meest courante toepassing van het fretboortje is evenwel het voorboren van gaatjes voor schroeven, in hout wel te verstaan.





Klopboormachine

Om te boren in muren van steen en beton.

Cirkelzaag

Voor het recht verzagen van houtplaten of ander hout.

Wipzaag

Voor moeilijk zaagwerk.

Excentrische schuurmachine

De meest polyvalente van de schuurmachines. Voor afwerkingsschuurwerk.

Werkplaatsstofzuiger

Een water- en stofzuiger neemt alles op.





Andere

Blokschaaf

Hout- en blokschaven hebben meestal geen handgreep en worden gebruikt om smalle laagjes hout te verwijderen. De beitel van de schaaf wordt op zijn plaats gehouden door een spie. Om die te verwijderen klopt u even op de schaaf met een houten hamer. Nu kunt u de schaafdiepte wijzigen. Bij sommige modellen

Schuurblokje en schuurpapier

Wanneer u met een stukje schuurpapier in de hand over het materiaal gaat, volgt u alle oneffenheden van het oppervlak. Pas wanneer u het schuurpapier om een schuurblokje vouwt, schuurt u het oppervlak van het werkstuk glad én vlak. Wanneer u op hout werkt, schuur in de richting van de vezel.

Lijmklemmen

Op de stalen stang zit een beweegbaar drukplaatje waarmee het werkstuk wordt ingeklemd. Hoe steviger de schroef wordt aangedraaid, hoe groter de klemkracht. Overdrijf echter niet. Vaak is het raadzaam het werkstuk te beschermen, door er blokjes hout of triplex tussen te leggen. Tegenwoordig zijn ook lijmklemmen te krijgen die vervaardigd zijn uit uiterst stevig kunststof en die met één hand bedient kunnen worden.

Plamuurmes

Het plamuurmes is bedoeld voor het vullen met plamuur, van gaten en scheuren in plafonds en pleisterwerk, als voorbereiding voor het verven. Het wordt tevens gebruikt voor het afsteken van oude verflagen en behangresten. Een blad in geanodiseerd of gechromeerd staal roest niet.